امروزه بازسازی بناهای فرهنگی کار معمول و شایعی است، اما ساخت این‌گونه بناها علاوه بر زمان‌بر بودن، هزینه‌های زیادی هم در پی دارد. یکی از این بناهای فرهنگی آمفی‌تئاتر است. طراحی و بازسازی سالن آمفی‌تئاتر به‌صورت استاندارد، نیازمند درک روابط پیچیده و رعایت نکات مهمی است که برخی از آن‌ها بر اساس مشاهدات و تجربیات گروهی از متخصصان، معماران، کارگردانان، طراحان و دیگر عوامل طراحی، ساخت، اجرا و نگهداری از سالن‌های آمفی‌تئاتری است. در ادامه‌ي مقاله با ما همراه باشید تا باهم درباره‌ی نکات مهم در بازسازی سالن آمفی‌تئاتر بیشتر بدانیم.
سالن آمفی‌تئاتر چیست؟
در تماشاخانه‌های یونان و روم قدیم ردیف‌های دایره یا بیضی‌شکلی وجود داشت که جای نشستن تماشاکنندگان بود. این جایگاه‌ها عموماً دارای پلکان بودند و صحنه نمایش در وسط آن قرار داشت. ریشه واژه آمفی‌تئاتر از زبان روم باستان منشأ گرفته است که از شناخته‌ترین آمفی‌تئاترهای شناخته‌شده در جهان به بناهای کولوسئوم می‌توان اشاره کرد.
داخل این بناها پادشاهان روم شدید جنایات کشتار برندگان و مسیحیان را شاهد بودند. جنگ‌های خونین گلادیاتورها و کشتارهای آن‌ها از سرگرمی‌های امپراتوری‌ها و اشرافیان روم به شمار می‌رفتند. آمفی‌تئاتر از مکان‌های موردعلاقه شاهان بوده است. از نمونه‌های داخلی آمفی‌تئاتر می‌توان به تماشاخانه سنگلج، تماشاخانه ایرانشهر، تئاتر شهر اشاره کرد.
نمایش تئاتر، نمایش فیلم، برگزاری همایش‌ها و… از هدف‌های ساخت سالن آمفی‌تئاتر به شمار می‌روند. که در بازسازی و طراحی فضا باید در نظر گرفته شود.
پروژه های بازسازی سالن آمفی‌تئاتر توسط شرکت رهپویان
تعمیر شعبه شهرک ولیعصر، اجرای تجهیز کارگاه، بازسازی شعبه 45 متری زرند، تخریب سالن آمفی تئاتر، بازسازی شعبه مارلیک
سالن آمفی‌تئاتر از چه بخش‌هایی تشکیل‌شده است؟
به‌طورکلی سالن‌های آمفی‌تئاتر از سه بخش اصلی تشکیل می‌شوند که عبارت‌اند از:
- پذیرش: شامل ورودی، سالن انتظار، کنترل بلیت و…
- سالن اصلی
- سِن: شامل سن اصلی، انبار، صحنه، استودیو تمرین و ضبط
در بازسازی سالن آمفی‌تئاتر چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
همان‌طور که گفته شد سالن آمفی‌تئاتر از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود در ادامه به‌صورت مختصر به بیان نکات مهم در بازسازی بخش‌های مختلف سالن آمفی‌تئاتر می‌پردازیم.
1. ورودی یا گیشه
لابی یا ورودی سالن آمفی‌تئاتر باید به‌گونه‌ای طراحی و بازسازی شود که رفت‌وآمد به‌ویژه در زمان ازدحام جمعیت به‌آسانی و به‌صورت روان انجام گیرد. بهتر است این نكته را در نظر بگیرید كه قرار گرفتن افراد باید به‌صورت خطی (صف) باشد، فضای مناسب برای افراد به‌صورت 1 مترمربع برای شش نفر و یا به‌صورت خطی حدود 2 متر به‌صورت طولی برای 4 نفر می‌باشد. درنتیجه برای ورود افراد به سالن چینش خطی مناسب‌ترین چینش است.
سرانه جهت کل فضای ورودی در سالن‌های بالای 1200 نفر، 240 مترمربع است و ارتفاع این بخش دست‌کم 2/4 متر می‌باشد. همچنین باید نزدیک ورودی محل فروختن و رزرو بلیت برای تماشاگران در نظر گرفته شود.
2. سالن انتظار یا سرسرا
پس از عبور از ورودی، حضار وارد سالن انتظار می‌شوند. سالن انتظار مکانی بین ورودی و سالن اجراست که حضار تا زمان شروع اجرا در آنجا منتظر می‌مانند. اگر یک سالن آمفی‌تئاتر ظرفیتی برابر با ۳۰۰ نفر داشته باشد، باید از مسافتی به‌اندازه ۵۰ مترمربع برخوردار باشد.
زیرا همان‌طور که اشاره شد به ازای هر شش نفر حدود یک مترمربع فضا موردنیاز است. در غیر این صورت ممکن است حضار احساس ناراحتی کنند و فضای آمفی‌تئاتر فشرده باشد. برای جلوگیری از بروز این مشکلات معمولاً فضای سالن انتظار آمفی‌تئاتر را سه برابر حداقل فضای موردنیاز در نظر می‌گیرند تا آمفی‌تئاتر فضای بازتری داشته باشد.
بخش‌های فرعی دیگری نیز می‌تواند در داخل سالن انتظار وجود داشته باشد ازجمله:
- سرویس بهداشتی
- کانتر فروش خوراکی
- کافی‌شاپ
سرویس بهداشتی
سرویس‌ها باید در مسیر حرکت حاضرین و در دسترس عموم باشند. در این بخش اتاق‌هایی جهت دستشویی خانم‌ها در نظر گرفته می‌شود که برای هر 30 الی 35 نفر یک توالت آماده می‌شود. تعداد سرویس‌های بهداشتی باید به‌گونه‌ای باشد که صف‌های طولانی، هنگام استفاده از سرویس‌ها تشکیل نشود. همچنین سرویس‌ها باید برای معلولین به تفکیک ساخته‌شده و تهویه مناسبی داشته باشند.
کافی‌شاپ
عنصر بعدی که در فضای سرسرا قرار می‌گیرد کافی‌شاپ است. برای این فضا برای هر میز 4 نفره 76/5 مترمربع فضا احتیاج دارید حال اگر در هر سانس اجرا 50 نفر بخواهند از کافی‌شاپ استفاده کنند ما احتیاج به 12 میز 4 نفره دارید یعنی 24/93 مترمربع فضا می‌خواهید. در کنار آن 15 مترمربع فضای آشپزخانه و محل فروش می‌خواهید.
3. سالن اجرا
آل اس اف بدون شک مهم‌ترین و اصلی‌ترین بخش آمفی‌تئاتر سالن اجراست. فضای سالن اجرا باید مملو از آرامش باشد. دکوراسیون و معماری این بخش از آمفی‌تئاتر باید به‌گونه‌ای باشد که احساس نظم، امنیت و آرامش را برای حضار ایجاد کند. در تجهیز سالن آمفی‌تئاتر حداكثر ظرفیت سالن آمفی‌تئاتر به طرح هندسی سالن، محدودیت‌های صوتی تصویری، آكوستیک سالن، خط دید و شكل و اندازه سن بستگی دارد.
فضاهای خدماتی پشت سن سالن آمفی‌تئاتر عبارت‌اند از:
اتاق تعویض لباس
یکی از فضاهای کاربردی واصلی سالن می‌باشد در طراحی این فضا باید دقت شود که این فضا به‌عنوان یک فضای خصوصی به‌حساب می‌آید و باید تمامی حریم‌های آن بخصوص برای خانم‌ها در نظر گرفته شود. حداقل مقدار فضای لازم برای هر نفر ۵ مترمربع و برای ۶ نفر با ۸ کمد ۴۵ مترمربع می‌باشد. نکته‌ی دیگر وجود انبار لباس است که حداقل 7.5 مترمربع در نظر گرفته می‌شود.
اتاق گریم
این فضا باید با سن در رابطه‌ی مستقیم عاری از صدا و دارای نور کافی باشد. محیطی که یک گریمور نیاز دارد تا بتواند به‌راحتی اطراف بازیگر حرکت کند و تمام‌کار خود را زیر نظر داشته باشد 3 مترمربع می‌باشد که با این حساب ما برای کار ۳ گریمور به‌طور هم‌زمان کنار هم 9 مترمربع فضا نیاز داریم. همچنین وجود سرویس بهداشتی در این فضا ضروری می‌باشد.
اتاق نور و صدا
این فضا که بین نورپرداز و صدابردار مشترک است باید دیدمستقیم با قسمت اجرا داشته باشد که معمولاً در جانمایی این فضا آن را در قسمت پشت سالن در ارتفاع قرار می‌دهند همانند اتاق آپارات در سینما. حداقل فضا برای نورپرداز با دستگاه پروژکتور و ۴ نورافکن ۶ مترمربع و برای صدابردار با دستگاه تنظیم و ضبط صدا ۵ مترمربع می‌باشد همچنین پلکان‌های ارتباطی هم باید در نظر گرفت اما یک انبار به‌اندازه‌ی حداقل ۱۲ مترمربع الزامی است.
اتاق کارگردان
که در کنار سن قرا می‌گیرد تا کارگردان در هنگام اجرا به‌طور مستقیم به‌نحوی‌که دیده نشود با سن در ارتباط باشد. ابعاد آن ۹ مترمربع می‌باشد.
اتاق گروه موسیقی
یکی از بخش‌های مهم یک کار تئاتر اجرای ملودی‌های منظم در سکانس‌های مختلف است.
فضای گروه موسیقی باید به صورتی چیدمان شود که سرپرست تمام گروه را زیر نظر داشته باشد و همچنین در قسمت کم‌صدا قرار گیرد و حتماً یک فضا برای نگهداری ساز به ابعاد 4 مترمربع داشته باشد. ابعاد مناسب برای گروه موسیقی 16 مترمربع است.
اتاق استراحت گروه
فضای که گروه قبل از اجرا آنجا تمرکز و بعد از اجرا آنجا استراحت می‌کند. فضای کافی برای ۸ کاناپه و میز ۶ مترمربع است پس برای یک گروه ۱۶ نفره ما ۴۰ مترمربع فضا می‌خواهیم.
اتاق مطالعه
قسمتی که گروه در آن استقرار می‌یابد و ضمن خواندن سناریو باهم شروع به تمرین کار هم می‌کنند. مقدار فضای کافی برای مطالعه‌ی ۲۰ نفر ۴۲ مترمربع است.
اتاق مصاحبه
فضای لازم ۱۶ متری است که شامل ۱ میز و ۱۰ صندلی است.
ازجمله مسائل مهم در بازسازی سالن آمفی‌تئاتر، طراحی صحیح مسیرها و محل استقرار مخاطبان است، چرا که هدف از ایجاد چنین فضایی، ارائه خدمات به حاضران است. درنتیجه اختلاف ارتفاع ردیف‌ها نسبت به همدیگر باید به‌گونه‌ای باشد تا مسیر دید هر تماشاچی مطلوب باشد.
نکته مهم بعدی، نورپردازی است که باید به بهترین شکل انجام شود تا تمام حضار در زمان اجراهای روی صحنه و یا سخنرانی، تصویر واضحی از صحنه داشته باشند. برای نورپردازی باید لامپ‌هایی انتخاب کنید که گرمای زیادی نداشته باشند. نور این سالن باید غیر مستقیم باشد و به چشم بیننده فشار وارد نکند. برای سالن‌های بزرگ نمایشی از لامپ‌ها آل ای دی استفاده کنید. رنگ لامپی که انتخاب می‌کنید بهتر است با رنگ دیوارها همخوانی داشته باشد.
یکی از مسائل مهم در مورد داشتن دید خوب از صحنه، اختلاف ارتفاع صندلی‌های سالن اجتماعات نسبت به هم است. برای اینکه تمامی حضار از دید مناسب برخوردار باشند، صندلی‌های آمفی‌تئاتر در هر ردیفی باید ارتفاع متفاوتی داشته باشند. این تفاوت ارتفاع در زمان کف سازی سالن انجام می‌گیرد؛ به این صورت که به ازای هر ردیف از سالن همایش حدود ۱۰ الی ۱۲ سانتی‌متر ارتفاع ایجاد می‌شود.
عرض راهروهای سالن و تعداد صندلی‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که تردد در میان آن‌ها به‌راحتی انجام شود. ورود و خروج برای حضار سخت نباشد و همچنین فاصله بین ردیف‌های صندلی‌ها به‌گونه‌ای باشد که برای رسیدن به صندلی موردنظر مهمانان با مشکل مواجه نشوند.
همچنین زاویه دید باید به‌گونه‌ای باشد که شرایط مناسبی برای دید حاضران فراهم شود، چرا که اگر حضار روی صندلی همایش، صندلی سینما یا صندلی آمفی‌تئاتر دید مناسبی نداشته باشند، نارضایتی آن‌ها را در پی خواهد داشت، حتی اگر بهترین صندلی‌ها را تهیه کنید.
در آخر لازم به ذکر است که برآورد هزینه دقیق بازسازی سالن آمفی‌تئاتر بسیار سخت است زیرا محدوده قیمتی برای بازسازی سالن آمفی‌تئاتر به موارد و عوامل متعددی بستگی دارد. عواملی از قبیل: متراژ و مساحت سالن جهت طراحی و انتخاب سیستم‌های صوتی و نورپردازی، برند و کیفیت تجهیزات استفاده‌شده، تعداد کنسول‌های میکروفون و عدد دوربین‌های به‌کارگیری شده و… که با توجه به انتخاب شما و شرایط سالن آمفی‌تئاتر می‌تواند محدوده‌ی قیمت گسترده‌ای داشته باشد.
